5. ART LINKS: SLOVENIJA / SRBIJA
2021. Gallery DLUL, Ljubljana, Slovenia
Time: 12. 6 – 4. 7. 2021.
Producers: Association of Visual Artists of Ljubljana – DLUL , Contemporary Art Festival Danube Dialogues (Cooperation extended) and Cultural Center Novi Sad
Place: Gallery DLUL, Ljubljana, Slovenia
Exhibition title: “Rock-paper-scissors”
The third part of the fifth international symposium ART LINKS will be held in June 2021 in Ljubljana, participating 5 artists from Ljubljana (Rok Bogataj, Tristan Dragan, Jelka Flis, Tanja Lažetić, Alenka Vidrgar) and 10 from Novi Sad (Danijel Babić, Danica Bićanić, Goran Despotovski, Jelena Đurić, Nebojša Lazić, Lazar Marković, Mileta Poštić, Monika Sigeti, Jelena Sredanović and Danilo Vuksanović).
Rock-paper-scissors
In this edition, the exhibition “Rock-Paper-Scissors” will present ten artists from Novi Sad (Serbia), together with their Slovenian colleagues, through their artworks on paper, from paper, complemented by use of rock or scissors: drawings, collage pieces, lithographies, objects, a video installation… The topic refers to the used material on the one hand, and on the other hand, it compares life and art with this well-known game, as well as with less entertaining and more complex phenomena such as: the issues of power, (in)justice, decision making in situations of crisis, factor of luck or presence of “force majeure” that sometimes takes presence over skill and hard work, and generally provides a balance that is often disturbed but none other than ourselves. These problems are reflected in the artworks by the Serbian and Slovenian authors.
The game “Rock-Paper-Scissors” is played in pairs; there are three symbols that the players form with their hands – a fist for rock, open-palmed hand for paper and two fingers extended for scissors. Each of the elements is stronger or weaker than the others. The luck factor or successful psychological assessment of the opponent affects the choice of the symbol that the players show. Due to its random character, it is often a method of choice for bringing unbiased decisions instead of tossing a coin or drawing straws.
Multiple techniques, the transition from a drawing into a print, from a print into a digital print, from a picture into an object, from an object into a video installation, from an installation into a collage, and from it back into a drawing, is a feature of almost all pieces in this exhibition, like the popular game it is named after itself, where none of the subjects, none of the topics, none of the techniques is superior to the others, but it just serves as a temporary means for facilitating the communication of the message, as a creative tool.
The exhibition “Rock-Paper-Scissors” has been cooproduced by the Cultural Centre of Novi Sad and the Contemporary Art Festival Danube Dialogues, within the projects “Cooperation Extended” and “Art Links” in cooperation with the artists association “DLUL” from Ljubljana in Slovenia, as part of art exchange.
Vreme održavanja: 12. 6 – 4. 7. 2021.
Producenti: Udruženje likovnih umetnika Ljubljane – DLUL , Festival savremene umetnosti Dunavski dijalozi (Cooperation extended) i Kulturni centar Novog Sada
Mesto: Galerija DLUL, Ljubljana, Slovenija
Naziv izložbe: “Kamen-papir-makaze”
Treći deo petog međunarodnog simpozijuma ART LINKS održaće se od 6. juna do 4. jula 2021. godine u Ljubljani. U ovom delu umetničke razmene učestvuje pet umetnika iz Ljubljane (Rok Bogataj, Tristan Dragan, Jelka Flis, Tanja Lažetić, Alenka Vidrgar) i deset iz Novog Sada (Danijel Babić, Danica Bićanić, Goran Despotovski, Jelena Đurić, Nebojša Lazić, Lazar Marković, Mileta Poštić, Monika Sigeti, Jelena Sredanović and Danilo Vuksanović).
Ovom susretu prethodila je izložba tri autora (Maja Erdeljanin, Georg Vinokic i Mojca Černič Pretnar) u galeriji DLUL, tokom septembra 2019. godine, kao i grupna izložba deset slovenačkih umetnika (Ivo Mršnik, Nina Koželj, Črtomir Frelih, Boris Bea, Zora Stančič, Petra Varl, Arven Šakti Kralj Szomi, Boris Gaberščik, Mojca Zlokarnik, Nataša Segulin) u prostorijama Kulturnog centra Novog Sada, samostalna izložba Milene Gregorčič u Malom likovnom salonu i umetnička rezidencija Aleksandre Gruden tokom maja 2019. godine.
Izložba “Kamen-papir-makaze” realizovana je u u saradnji sa udruženjem likovnih umetnika Ljubljane DLUL, Kulturnog centra Novog Sada i Festivala savremene umetnosti Dunavski dijalozi, u okviru projekta „Cooperation extended – Art links“.
O radovima:
Izložba “Kamen-papir-makaze” zamišljena je kao vrsta umetničkih dijaloga, otvorenih za nova mišljenja i tumačenja. Nastala je 2018. godine i do sada je priređena dva puta, u Austriji i Nemačkoj, međutim po prvi put, u Sloveniji zaista ulazi u dijalog, ne samo sa publikom, već i sa umetnicima likovne scene na kojoj gostuje. Izložba sada predstavlja deset umetnika iz Novog Sada i pet iz Ljubljane, kroz njihove radove na papiru, od papira, uz upotrebu kamena ili makaza: crteži, kolaži, litografija, objekti, video instalacija… Tema se odnosi na korišćeni materijal sa jedne, a sa druge strane poredi život i umetnost sa poznatom igrom, kao i sa manje zabavnim i složenim pojavama poput: pitanja moći, (ne)pravde, donošenja odluka u kriznim situacijama, faktora sreće ili postojanja “više sile” koja ponekad prevagne nad veštinom i napornim radom, i uopšte čini ravnotežu koju često sami narušavamo. O pomenutim problemima u svojim delima razmišljali su sledeći autori: Danijel Babić, Danica Bićanić, Goran Despotovski, Jelena Đurić, Nebojša Lazić, Lazar Marković, Mileta Poštić, Monika Sigeti, Jelena Sredanović i Danilo Vuksanović (Novi Sad) i Rok Bogataj, Tristan Dragan, Tanja Lažetić, Jelka Flis i Alenka Vidrgar (Ljubljana).
Sama igra “Kamen-papir-makaze” se igra u dvoje, postoje tri simbola koje igrači formiraju svojim šakama, pesnica za kamen, ispružena šaka za papir i dva pružena prsta za makaze. Svaki od ta tri elementa jači je od jednog i slabiji od drugog. Faktor sreće ili uspešne psihološke procene protivnika utiče na odabir simbola koje igrači pokazuju. Zbog svoje nasumičnosti često se odabira i kao fer metod donošenja nepristrasnih odluka umesto bacanja novčića ili izvlačenja slamki.
Osim što su radovi nastajali u materijalu ili zahvaljujući materijalima iz naslova izložbe, tematske koncepcije svih predstavljenih autora, takođe se mogu sagledati u parovima, koji se kroz svoj lični kreativni izraz nadopunjuju i međusobno suprotstavljaju. Novosadski umetnici formiraju pet parova u nemom nadmetanju u kojem nema pobednika, promišljajući svaki na svoj način o kolažu, o grafičkim tehnikama, međuljudskim odnosima… Ovim dijalozima se priključuju ljubljanski autori u živu i ravnopravnu komunikaciju, nastavljajući već započete „rasprave“ iz svoje perspektive.
Danijel Babić na temu ove izložbe odgovara konkretno, istoimenim crtežom na papiru, posmatrajući sa puno ironije problematični odnos dvoje ljudi u ljubavnoj vezi, od kojih svako pokušava da uspostavi dominaciju i tako nadvlada onog drugog. Svedenim figurama i linijama, gotovo bez boje, jasno daje grafički prikaz, ilustraciju svog ličnog razočarenja. Jelena Đurić, sa druge strane, takođe promišlja o kompleksnim odnosima u vezi, prikazujući ih kroz apstrahovane bojene površine rađene uljanim pastelom na papiru pod nazivom „Susreti“. Na pojedinim mestima papir je cepan i guljen, ali ova prividna destrukcija materijala uz dinamiku linija i obojenih fleka spram praznih belih površina doprinosi bogatstvu i harmoničnosti čitavog prizora. Emotivna razočarenja, ili sukobe koji mogu do njih dovesti, polazište su i dvodimenzionalnog objekta slovenačkog umetnika Roka Bogataja, čija zamršena apstraktna forma od konstrukcije kišobrana, ispresecane linije i spoljne krivine ilustruju organski oblik srca, prikazujući ga kao spljoštenu ogoljenu disfunkcionalnu konstrukciju, bez zaštitne tkanine, koja je nestala ili se otopila poput rastopljenog papira.
Mileta Poštić je polje svog interesovanja proširio na sve segmente života, pre svega na kulturu zasnovanu na imperativu medija i mnoštvu površnih informacija, sa krajnjom namerom da pojedica navodno osposobe za uspešan život. Kroz radove objavljene i u knjizi „Mileta’s 111 Recipes for Extremelly Happy Life“ daje lucidne, pomalo košmarne, a ponegde i humorne stripske prikaze savremenog društva u kojima ismeva sve njegove segmente, od tabua, preko teorija zavere, do instant životnih filozofija. Realistični figurativni prizori donekle bizarnih scena nalaze se i u crtežima Monike Sigeti. Onadoslovno prekraja format papira, isecajući ga makazama, čineći nedostajuće delove važnim delom kompozicije. Na ostatku formata iscrtava u boji ženske likove konzervativno obučene u raskošnim enterijerima, u okruženju od po nekoliko prizora, koji posmatraču ostavljaju na volju da sam zamisli ostatak priče, kao i istoriju elemenata koji su zauvek odstranjeni iz formata rada. Tanja Lažetić, takođe za polazište ima intimni svet pojedinca, konstantno potiskivan morem informacija savremenog društva, ona stvara knjige koje se čitaju vizuelnim jezikom, nalik na zavirivanja u tuđe ili svoje izmaštane uspomene. Foto knjiga „100“ zapravo je zasebna mikro izložba fotografija cveća, koja nastavlja da živi i nakon što se postavka završi i lako ju je poslati na drugi kraj sveta.
Grafički papir je poslužio kao podloga za radove nekoliko umetnika, a težak litografski kamen ili drvena matrica, kao sredstvo ostvarivanja umetnikove lične težnje za slobodom stvaranja. Nebojša Lazić, majstor grafičke štampe, predstavljen je sa nekoliko litografskih listova. Crtajući energičnim crnim linijama ptice i kaveze koji im ili prete zarobljavanjem ili su ih se upravo oslobodile, autor i sam oslobađa iz sebe svoje strahove i uklanja ograničenja, nametnuta normama sveta koji u tom trenutku za njega nema boja. Nasuprot ovim nasilno prizemljenim pticama Jelena Sredanović, posmatraču pruža vizuru slobodnog ptičijeg leta. U svojim bojenim grafikama dobijenim litografskim postupkom sa drvoreza, ona prikazuje plavetnilo neba iznad oblaka, izdižući se iznad prolaznih briga zbog kojih zaboravljamo da sunce neprekidno sija nad nama. Osećaju lakoće u gotovo fotorealističkog prikazima mekih oblaka doprinosi i izuzetno tanak japanski papir na kojem su štampani radovi velikog formata.
Litografski kamen je poslužio ne samo kao grafičko sredstvo, već i kao objekat u jednom od dva rada Danila Vuksanovića, a Alenka Vidar kamen posmatra isključivo kao skulptorsko sredstvo izražavanja, oduzimajući mu težinu, oblikujući ga u harfu, nežni muzički instrument. Ona suprotstavlja čvrstinu materijala sa neuhvatljivom prirodom muzičke kompozicije, jer je njena skulptura i instrument, na kojem se može svirati. I skulptura Danice Bićanić poseduje interakstivnost, koja se očekuje od publike. Izlaže meke objekte nalik na kamenje, njene interaktivne skulpture od meke gume, pod nazivom „Shaping“, publika može sama da oblikuje po svojoj volji, jer dozvoljavaju svim voljnim posetiocima da budu umetnik, zajedno oblikujući realnost, odnosno skulpturu, shodno različitim percepcijama, međusobnim odnosima i komunikaciji.
Tri umetnika polaze od geometrijskih formi, od pravougaonika ili kruga, koristeći ih kao matrice za nastanak novih formi. Jedan predočava muzejsku zbirku galerijskih klišea kao osnovu za nastanak savremenog umetničkog dela, dok drugi grafičku matricu nalazi u savremenim medijima, televizijskom ekranu, kompjuterskim programima za obradu fotografija i digitalnoj štampi. Crteži Danila Vuksanovića oponašaju tradicionalni grafički proces umnožavanja slike, beskrajno ponavljajući kružnicu kao motiv, međutim mašina koja umnožava prizor je sam umetnik. Sa druge strane,digitalne grafike Lazara Markovića svode ljudsko prisustvo na nizove piksela ukazujući time na umnožavanje same jedinke, putem savremenih medija, do tačke besmisla. Obe matrice i analogna i digitalna omogućavaju umetnicima da naizgled nasumično ponavljaju geometrijske oblike, stvarajući nove apstrahovane prizore, kao naznake prisustva ljudske misli u datom vremenu. Jelka Flis predstavlja „geometrijsku“ sliku koja odražava metaforu sveta, transcendentalni znak koji svojom unutrašnjom istinom, zakonitošću i igrom, ponavljanjem šablona i ritma, malim formatima, svaki put omogućava drugačiji raspored slike u prostoru.
Najzad, ovu postavku čine i video radovi. Goran Despotovski se bavi ljudskom figurom, ulogama koje preuzimamo kroz život prekrajajući sami sebe, dopuštajući da nas te uloge menjaju i spolja i iznutra. Print i video rad „Electricity“ iseca površinu ljudske kože na segmente poput kroja za šivenje odeće. Istovremeno prikazuje i „dezene“ u vidu pora ili malja, kao i oštećenja, fleke i ožiljke, do kojih dolazi tokom višedecenijske upotrebe. Sa druge strane Tristan Dragan u svom videu dovodi u pitanje odnos umetnika i muze i usamljenost koju osećaju kada su razdvojeni.
Mešanje tehnika, prelazak iz crteža u grafiku, iz grafike u digitalni print, iz slike u objekat, iz objekta u video instalaciju, iz instalacije u kolaž, a iz njega ponovo u crtež odlikuju skoro sve radove na ovoj izložbi, poput popularne igre čiji naslov nosi i u kojoj ni jedan subjekat, ni jedna tema, ni tehnika nije superiornija nad ostalima, već samo u određenom trenutku posluži kao sredstvo za lakše saopštavanje ideje, kao oruđe kreativnosti.
Maja Erdeljanin i Aleksandra Gruden
likovni program 