likovni program

4. ART LINKS: AUSTRIA / SERBIA

2017. GALLERY “RAJKO MAMUZIĆ”, NOVI SAD, SERBIA

AUSTRIAN-SERBIAN ARTISTS EXCHANGE, PART 1

Time 6 – 16. september 2017

Producer: Danube dialogues, Cooperation extended & Cultural center of Novi Sad

Place: Gallery “Rajko Mamuzić”, Novi Sad, Serbia

Exhibition title: “GrenzART on the road!”

Curated by Robert Petschinka

Group exhibition of Austrian artists: Sonia Gansterer, Christine Maringer, Norbert Maringer, Norbert Mayerhofer, Robert Petschinka, Jadranka Protić, Ilse Sandmair, Franz Seitl, Gudrun Seitl, Marie Anna Stressler, Rudolf Stressler and Stefania Zorzi.

ART ON THE ROAD!

Saradnja sa inostranim umetničkim institucijama i umetnicima, razmena umetnika, gostovanja, radionice i slične manifestacije neophodne su iz čitavog niza razloga, od probijanja dugogodišnje izolacije kojoj su bili izloženi i umetnici i građani do pokušaja da se iskustva umetnika sa različitih meridijana uporede, prožmu i upotpune.
Projekat ART LINKS Kulturnog centra Novog Sada započet je 2012. godine sa namerom da postane spona između umetničkih asocijacija i umetnika širom Evrope, koja bi nadoknadila našu razdvojenost od međunarodnih tokova tokom prethodnog perioda. Prirodno je što je svoje aktivnosti vrlo brzo povezao sa pratećim programom Dunavskih dijaloga COOPERATION EXTENDED, jer oba imaju isti cilj, a to je da naše stvaraoce svih generacija na najbolјi način, direktno kroz lične i umetničke dijaloge, upoznaju i povežu sa savremenom evropskom umetničkom scenom i praksom. U isto vreme, za inostrane učesnike to je prilika za upoznavanje sa našom kulturnom i prirodnom baštinom.
Udruženje GrenzArt iz Holabruna (Hollabrunn) u Austriji postoji od 2005. godine. U svojim redovima broji mnoge profesionalne umetnike iz oblasti slikarstva, grafike, skulpture, proširenih medija i dizajna. Grad Holabrun se nalazi blizu granice sa Mađarskom, ali udruženje holabrunskih umetnika u svom nazivu ne sadrži reč „granica“ samo zbog geografskog položaja svog grada, već i zbog stalnog nastojanja da putem umetničkih aktivnosti, prevaziđu granice i da svoje horizonte proširuju povezujući se sa brojnim umetnicima i institucijama kulture evropskih zemalja, kao i drugih austrijskih gradova, među kojima su i udruženja umetnika iz Badena i Medlinga (Moedling). Sa njima su tokom 2014. godine, u okviru projekta „Cooperation extended“ umetnici iz Srbije ostvarili veoma uspešnu razmenu, te se na njihovu preporuku udruženju umetnika u Holabrunu, saradnja između austrijskih i srpskih umetnika, započeta na Dunavskim dijalozima, nastavlja novom razmenom, a u nju se ovaj put uključuje i Kulturni centar Novog Sada. Udruženi projekat COOPERATION EXTENDED – ART LINKS, tako predstavlja dve izložbe sa ukupno 24 umetnika iz Srbije i Austrije u toku 2017. i 2018. godine.

Kustos i izlagač na izložbi „GrenzArt on the road!“ Robert PEĆINKA (Robert Petschinka) odabrao je radove dvanaest austrijskih umetnika grupišući ih u tri celine. Sa jedne strane stavio je u fokus umetnike koji svoj likovni izraz pronalaze kroz upotrebu klasičnih medija: slikarstvo, grafiku, skulpturu i crtež, pri tom neopterećene pomeranjem granica u okviru medija i materijala, posvećenih ličnim intimnim temama i razmišljanjima. I sam Petschinka bavi pre svega crtežom, čak i u slici u kojoj istražuje moć kontrasta crne i bele. I u crtežu i u svom slikarskom radu zasnovanom na crtežu, u fokusu je čovek – njegov svakodnevni život, senzibilitet i odnosi sa drugima i neverbalna komunikacija, kao opredmećena poruka duše. Sonja GANSTERER (Sonia Gansterer) predstavljena je sa nekoliko slika velikog formata pod nazivom “Intimni mitovi”, u kojima prikazuje svoju senzualnost i potrebu za psihološkom izolacijom. Između nadrealizma i svedene apstrakcije, na grubom platnu autorka povremeno kombinuje melanholične prizore prirode i usamljenih figura sa tekstom kojim u sliku istovremeno uvodi brzi, bezlični, brendirani 21. vek. Sa druge strane Ilze SANDMAJER (Ilse Sandmair) u svojim kolorističkim grafikama, balansira između slike i crteža. Uokvirujući crtežom figure ljudi i izmišljenih životinja, umetnica nas vraća u prošlost stvarajući svojevrsan omaž Alfonsu Muhi i grafičkim umetnicima prvih plakata Art nuvoa. Mnoštvo detalja se utapa u celinu, ali istovremeno i skreće pažnju na narativ prizora nagovešten naslovima koji glorifikuju žensku snagu, i univerzalnu zapitanost čoveka o svom poreklu, povezanosti i jedinstvu sa Univerzumom kao izvorom stvaranja. Franc ZAJTL (Franz Seitl) u domenu treće dimenzije gradi skulpture od raznovrsnog građevinskog materijala. Umetnik prepušta materijalu da sam diktira formu dela, dajući mu značenje naknadno kroz asocijacije na stvarnost koju poznajemo. Grube, oštre i zarđale površine tih predmeta ublažavaju elegantni, redukovani oblici, što iskrivljenu stvarnost i bića iz mašte na kraju čine privlačnim oku. Sličan ekspresivan i asocijativan odnos prema delu gradi i Norbert MARINGER (Norbert Maringer) čije polјe umetničkog interesovanja je široko: slikarstvo, crtež, skulptura, objekt, instalacija, lend art i umetnost u javnim prostorima. Međutim, ovom prilikom se novosadskoj publici predstavio serijom slika na papiru, u kojima narativ, formu i boju stavlja u drugi plan u odnosu na doživljaj i energetski naboj koji želi da prenese posmatraču.

Nasuprot ovom intimnom, i u tehnološkom smislu klasičnom pristupu delu, izloženi su i radovi nekoliko umetnika čiji se mediji izražavanja lako pretapaju jedan u drugi, a teme od specifičnih ličnih problema prelaze u prikaze opšte slike društva. U želji da posmatraču ukažu na konkretnu traumatičnu životnu situaciju koju su lično iskusili, poveravaju se publici, i izlaze iz okvira lične sigurnosti, istovremeno izlazeći i iz okvira određenih tehnika brišu granice između slike i objekta, fotografije i preformansa. Jadranka PROTIĆ bavi se akvarelom i grafikom, pri tom često kombinujući različite materijale. Fascinirana prolaznošću našeg postojanja, pokušava da beskrajnim umnožavanjem grafika i objekata malog formata, svakoj usamljenoj jedinki da uveća značaj, a samim tim i da se izbori sa ličnim strahovima i stresnim periodom u životu kada je gubila i sakuplјala svoju kosu. Kroz 108 radova iz serije u nastajanju “Hair dots” (Tačke od kose), autorka je kombinovala različite materijale, od mеcotinte i šablona, do kose i kolaža na kružnim kartonskim kutijicama poređanih u beskrajnu spiralu. Norbert MAJERHOFER (Norbert Maierhofer) predstavio je nekoliko svojih slika u kojima se bavi individualnim realnostima kao paralelnim univerzumima, izdvajajući iz sopstvene svakodnevice situacije koje prihvatamo kao uobičajene, ali nad kojima se vredi zapitati. Ovi radovi, između nadrealnog i konceptualnog u šifrovanim asocijacijama uvode posmatrača u emotivne situacije u kojima zakoni logike prestaju da postoje, uporedo sa pitanjima međuljudskim odnosima u današnjem društvu, koja se sama nameću. Stvarnost od koje često i lako okrećemo glavu, tema je i fotografkinje Štefanije ZORZI (Stefania Zorzi). U njenim nadrealnim fotografskim instalacijama očigledan je uticaj mnogih disciplina kao što su skulptura, video i performans. Telo koristi kao sredstvo, ali i kao kontejner znanja. Posmatra ga kao ogledalo, ali istovremeno i kao oklop, jer je ono u stanju da izrazi sve senzacije – emocije koje se kriju u čoveku i isto toliko dobro koliko i da ih i maskira. Preko njega ponavlјa svoje pokušaje metamorfoze, istražuje prošlost i traga za identitetom. Maske, oklopi i identitet tema su i keramičkih skulptura i fotografija umetničkog para Mari Ane ŠTRESLER (Marie Anna Stressler) i Rudolfa ŠTRESLERA (Rudolf Stressler). Kombinujući različite materijale i tehnike fokusiraju se na glinu, porcelan, metal, staklo i boju. Eksperimentišu sa pažlјivo odabranim glinenim masama kako bi načinili objekte koji balansiraju između predimenzioniranih portreta i transparentnih maski. Ionako već uvećana lica, ova dva umetnika, dodatno naglašavaju fotografijama velikog formata sa detaljima tih skulptura, navodeći posmatrača da još pomnije isprati unutrašnji život ovih glinenih lica ili naprotiv, prazninu koja se nazire u šupljinama iza živo obojenih površina.

Pored ovih ličnih likovnih ispovesti, potrage za istinom i prepoznavanja različitih društvenih pojava, kao i strpljivih istraživanja u okviru likovnih medija, tu su i radovi umetnika koji određena iskustva, stečena u profesijama daleko izvan domena likovne umetnosti (nauka i tehnologija), unose u vizuelni medij, dajući mu osim ličnog pečata i sasvim novu precepciju likovnog dela. Gudrun ZAJTL (Gudrun Seitl) školovani biolog i IT specijalist, uprkos (ili možda upravo zbog) radnog dana provedenog pred kompjuterom, tokom noći u svom atelјeu stvara organska stvorenja od polimerne gline koja izlaze iz drvenih kutija. Radove pod nazivom “Thick-skinned” (Debelokožci) radi u serijama, izlažući ih posmatraču kao primerke novootkrivenih vrsta u vitrinama nekog prirodnjačkog muzeja. Neka od tih bića autorku podsećaju na lјude u susretu sa svakodnevnim iritacijama, velikim i malim, kada je neophodno prekriti se novim slojem krljušti kako bi stvorili jači oklop koji štiti, ali istovremeno i izoluje iz okruženja. Za razliku od Gudrun koja se bavi dodavanjem mase delikatnim skeletima, Kristina MARINGER (Christine Maringer) kao nekadašnji konzervator papira u Bečkom Muzeju, fascinirana je papirom, krhkom materijom, koja ipak može da traje vekovima. Interesuje je struktura japanskog papira, koji cepa, preklapa, spaja, savija i ispisuje stvarajući različite ritmove i prostore. Uz blagi nagoveštaj boje, ona razvija tihe i delikatne slike pri tom koristeći i druge prirodne materijale i reciklirane otpadne predmete, što njenim radovima daje nov kontekst, perspektivu i glasnu angažovanu poruku, kao što je i zloženi rad „Nein zu Genmais“ (Ne genetski modifikovanom kukuruzu).

Ono što ovih dvanaest austrijskih umetnika ostavljaju nakon gostovanja na Dunavskim dijalozima i vremena provedenog sa svojim novosadskim kolegama i publikom, nisu samo ovih dvanaest priča ličnih i umetničkih, koje su nam ispričali tokom izložbe u galeriji Rajka Mamuzića. Za onog ko ume da sluša i ko je spreman da stalno stiče nova saznanja, ovo je započinjanje 24 nova dijaloga čiji prvi „odgovori“, ostaju tek da se vide na uzvratnoj izložbi novosadskih umetnika u Holabrunu 2018. godine.

Maja Erdeljanin